Joanna Knitter - vocal Przemek Dyakowski - tenor saxophone Wojciech Staroniewicz - tenor saxophone Dominik Bukowski - vibraphone Artur Jurek - Hammond Organ, piano Jan Rejnowicz - piano Janusz "Macek" Mackiewicz - double bass Maksymilian Kreft, Tomasz Sowiński, Roman Ślefarski - drums
"The Best of Przemek Dyakowski & Take it Easy / Port Gdynia od 100 lat nadaje rytm"
Wydawca: Allegro Records (2024)
Tekst: Maciej Nowotny
"Warto czasem powiedzieć sobie wyluzuj!' - do tego jednego zdania możnaby sprowadzić recenzję tego albumu. Nagrany przez weterena trójmiejskiej sceny saksofonistę Przemka Dyakowskiego z towarzyszeniem tych samych co zawsze - wyśmienitych! - muzyków jest nienagannie zagranym hołdem dla klasycznego jazzu, a zwłaszcza jazzowej piosenki. Stąd kluczowa rola wokalistki Joanny Knitter, która z sukcesem wywiązuje się z zadania, a w której wykonaniu słyszymy garść zaśpiewanych standardów np. Duke'a Ellingtona, ale przede wszystkim polskich mistrzów, a szczególnie Jerzego Dudusia Matuszkiewicza. Poważne recenzowanie tej płyty byłyby zbrodnią, bo muzycy grają tak samo od 50 lat, nie zmieniając ani o jotę stylistyki, ale jest to przy tym tak czule, ciepło, pogodnie zagrane i zrealizowane, że po prostu nie można się na artystów gniewać, a muzyki wyłączyć. Myślę, że idealnie sprawdziłaby się ona na jakimś transatlantyku (zresztą podobny repertuar na pewno nie raz wybrzmiewał na "Batorym") i chociaż dzisiaj wszystkie te statki leżą dawno na dnie lub są pocięte na żyletki, to muzyka trwa i oby trwała jak najdłużej. Bo jest częścią historii kultury Trójmiasta, niekiedy bardzo piękną, uzmysławiającą nam, że czasami - niestety - to co najlepsze nas czeka już dawno się wydarzyło. Zresztą posłuchajcie takich piosenek z tej płyty jak na przykład wspaniałego "Szeptem" ze słowami Zbigniewa Ardjanskiego i muzyką Jerzego Abratowskiego, bardzo pięknie, bez zbędnej emfazy zaśpiewaną przez Knitter, by ze smutkiem stwierdzić, że takich piosenek się już dzisiaj (niemal) nie pisze i tak nie śpiewa.
Grzegorz Tarwid – fortepian Max Mucha – kontrabas Albert Karch - perkusja
Tytuł płyty: "Flowers"
Wydawca: Clean Feed Records (2024)
Tekst recenzji: Mateusz Chorążewicz
Choć Grzegorz Tarwid jest już dość rozpoznawalnym muzykiem na polskiej scenie jazzowej, to dopiero teraz doczekał się debiutu wydanego pod swoim szyldem w formacie większym niż solo. Album „Flowers” ukazał się nakładem portugalskiej wytwórni Clean Feed.
Ciekawostką jest fakt, że nagrań dokonano na magnetofonie szpulowym. W jednym z wywiadów lider zespołu mówi, że to dzięki temu płyta brzmi tak niesamowicie. Szczerze mówiąc, ja się tej niesamowitości tutaj nie dosłyszałem. Płyta brzmi bardzo dobrze, nie da się jej właściwie nic zarzucić pod tym kątem, to prawda. Nie bardzo jednak wiem, na czym miałaby polegać ta niesamowitość. Może po prostu tego nie słyszę.
Album otwiera utwór „Baiao B”. Idealnie pasuje on do tego, do czego Grzegorz Tarwid zdążył nas już przyzwyczaić – dużo zabawy rytmem, zmiany nastrojów i modyfikacji ogólnego charakteru muzyki. Słyszalny jest w nim specyficzny dla Tarwida sznyt i sposób prowadzenia frazy. Utwór, choć zróżnicowany i może lekko dziwny konstrukcyjnie, brzmi na swój sposób spójnie.
Osobiście jestem fanem podejścia do kompozycji w utworach takich jak „Oberek”, czy „Barok i Barcelona”. Na sam wierzch wyciągnięto w nich jeden charakterystyczny, kojarzący się z daną stylistką element (w przypadku „Oberka” jest to rytm, a w utworze „Barok i Barcelona” fundamentem jest harmonia). Natomiast to co się dzieje wokół jest, wydawać by się mogło, kompletnie niespójne z motywem zaciągniętym z pierwowzoru. W „Oberku” mamy więc z jednej strony rytmikę charakterystyczną dla naszego tradycyjnego tańca, a z drugiej całkowicie odmienną, momentami wręcz mroczną, melodykę i harmonię, która do charakteru oberka nijak nie pasuje. Z kolei fundamentem „Baroku i Barcelony” jest harmonia kojarząca się właśnie z barokiem, a cała reszta została przetworzona przez muzyków w sposób, który z tym nurtem europejskiej kultury nie ma za wiele wspólnego.
Całe to z pozoru niespójne podejście zostało spięte w całość w tak elegancki i gustowny sposób, że nie ma możliwości, aby przejść obok tych utworów w sposób obojętny. Intrygują i zachęcają do dalszego słuchania praktycznie przez cały czas. Mimo tych teoretycznie niepasujących puzzli, kompozycje zostały ułożone w taki sposób, że nie da się tu mówić o braku koherencji.
Choć Grzegorz Tarwid Trio dopiero debiutuje albumem „Flowers”, słychać tu wysoki poziom dojrzałości muzycznej. O genialnym zgraniu muzyków nie ma co wspominać, bo jest to oczywiste – grają ze sobą nie od wczoraj. Kunszt wykonawczy również nie podlega dyskusji. Brzmienie całości, podejście kompozycyjne, wykonanie, ogólny pomysł – wszystko na swoim miejscu. Generalnie jest to album kompletny.
Szymon Wójcik - electric guitar, compositions Thea Soti - voice Ferdinand Schwarz - trumpet Jonas Engel - alto sax, clarinet Victor Fox - bass clarinet Emilia Gołos - piano Zoe Argyriou - vibraphone, timpani, bass drum Magdalena Lorenz - violin Jonas Gerigk - double bass Anthony Greminger - drums
Tytuł albumu: All the Wonders of Six Little Spoons
Wydawca: Gotta Let It Out, Denmark (2023)
Autor recenzji: Viačeslavas Gliožeris
Polish guitarist Szymon Wójcik played with Swede Mats Gustafsson as part of Mats Hidros 9 large-scale project, combining two 9-piece bands (Polish and Norwegian) and six renown international soloists including American bass-sax player Colin Stetson, Norwegian female guitarist Hedwig Mollestad and Austrian turntables wizard Dieb13. Still, for Polish listener Szymon is probably better known by his avant-punk band RASP Lovers.
On “All the Wonders of Six Little Spoons” Szymon (now based in Cologne, Germany) offers an ambitious work as composer. Besides of multinational band which contains reeds section, pianist, vibes player, violinist, acoustic bassist, drummer and voice artist, Szymon plays an electric guitars as well. New album's music is different from RASP Lovers and Szymon collaboration with Mats Gustafsson both. Based on Gertrude Stein poems, album's music sounds closer to Musique concrète and academic avantgarde from the second half of 20th century than to once popular free jazz and poetry mix of Amiri Baraka.
“All the Wonders...” opens with almost static aerial “Blackening” with distant anemic voice of Serbian-Hungarian, Germany-based artist Thea Soti. “Go Red Laugh White” is more energetic, more angular, but still same cold and dark song, with free jazz reeds and piano intersections. “Suppose A Collapse” offers a Dadaist surreal atmosphere with lot of sax free soloing which surprisingly develops towards quite lyrical vocalize. “Sokrates Im Supermarkt” (two parts) opens as clock-work retro-mechanic composition, which ends up as slow and dark viscous tune. The closer, ”Daffodilis”, is based on Polish artist Monika Orpik (who is responsible for album's cover art as well) poem. It contains multilayered vocalize, heavier drums and is more energetic.
It's interesting, that the album, sounding as if it is heavily based on electronics, contains no synth or electronics at all. All ambient sounds are produced by ”live” instruments what gives to the music much more “human” feel. Been inclement by its atmosphere, this album doesn't sound as non-human, machine work. It recalls me a lot some great Keith and Julie Tippets experimental works, just transferred to the Weimar Republic's and Berlin (electronic) school land.
Not really a release for entertainment, it offers some interesting ideas and aesthetics to open ears listener's head. I really like it.
Bartłomiej Oleś / Mira Opalińska Bartłomiej Oleś - kompozycje, produkcja Mira Opalińska – fortepian
"Cat's Songs"
Wydawnictwo: Audiocave (2024)
Tekst: Maciej Nowotny
Żyjemy w cywilizacji współzawodnictwa - z grecka "agonu" - gdzie wciąż pragniemy więcej, chcemy prześcignąć innych i siebie samych, zachwycać swoją inteligencją, urodą czy niepowtarzalnością. Tę postawę mamy wrodzoną, niemal jej nie zauważamy, została nam przekazana w spadku przez starożytnych Greków, a potem Rzymian z ich "citius altius fortius" (łac. szyciej, wyżej i mocniej). I choć postawa ta przynosi wspaniałe owoce w postaci dzieł sztuki, technicznych wynalazków czy naukowych odkryć, to jednocześnie ma ona swoją cenę, której mądrzy ludzie byli świadomi. Przykładów takiej krytycznej refleksji nad zachodnią mentalnością jest wiele, ale przytoczę jedną autorstwa pisarza Gustawa Flauberta, którego jedno z ostatnich opowiadań jakie napisał życiu i zarazem jedno z najpiękniejszych zatytułowane jest "Prostota serca". Opowiada ono dzieje kobiety, która pod żadnym względem nie jest wybitna, przeciwnie, brakuje jej wykształcenia, urody, świetnego pochodzenia, ale potrafi... kochać. Znamienne jest, że choć przedstawił jej los jako tragiczny, Flaubert dał jej imię "Felicita" czyli... szczęśliwa.
Tekst ten przypomniał mi się w czasie odsłuchu najnowszej płyty pianistki Miry Opalińskiej zawierającej 17 krótkich kompozycji autorstwa znanego perkusisty jazzowego Bartłomieja Olesia. Muzyka na niej nagrana idzie cakowicie na przekór trendom pianistyki, które wszechobecnie triumfują. Nie znajdziemy tu barokowej wirtuozerii Możdżera, chłodnego intelektualnego wyrafinowania Dominika Wanii, monkowskiej dezynwoltury Maseckiego czy telepatycznej komunikacji z członkami trio jak u Marcina Wasilewskiego. A jednak dla wielu słuchaczy - w tym skromnego skryby piszącego dla Was te słowa - muzyka ta warta jest postawienia obok najlepszych nagranych przez te gwiazdy polskiej jazzowej pianistyki. Chociaż czaruje ona czymś zupełnie innym: autentycznością, bezpośredniością, niewinnością czy wspomnianą wyżej flaubertowską prostotą serca. Dzięki tym przymiotom wywołuje niezwykle silną reakcję emocjonalną, i przez chwilę czujemy się jak dzieci po raz pierwszy słyszące fascynujący dźwięk fortepianu.
Czy taka metoda jest czymś zupełnie nowym? Na pewno nie, a pamięć podpowiada, że podobne podejście do materii muzycznej stosowali Satie w słynnych "Gymnopediach", Ravel w "Pavane pour une infante défunte" czy Enaudi w "Nuvole Bianche". Ale w naszych czasach i w muzyce inspirowanej jazzem nawiązanie do tej tradycji nie jest czymś częstym. Za to wielkie brawa dla kompozytora, którym jest perkusista jazzowy Bartłomiej Oleś. Znany z nagrań wyrafinowanej, nowocześnie brzmiącej i medytacyjnej muzyki udowodnił, że ma coś do powiedzenia nie tylko jako wybitny instrumentalista, ale i kompozytor. Jego kompozycje urzekają - jako się rzekło - prostotą i przywracają blask zapomnianej sztuce pisania melodii. A w Mirze Opalińskiej znalazł kongenialną partnerkę, która nie tylko doskonałe odczytała jego intencje, ale dodała własną wrażliwość, co razem dało muzyce niespotkaną wręcz emocjonalność.
Czytelnicy już wiedzą, że piszący te słowa zakochał się w tej muzyce od pierwszego słyszenia. Sprawiła ona, że poczułem jakbym znowu odkrywał muzykę po raz pierwszy. Jakbym odnalazł ten tak ważny w japońskim buddyzmie zen "umysł początkującego". Zresztą inspiracje kulturą japońską są jeszcze jedną warstwą znaczeniową ukrytą w tym niezwykłym dziele. A tytuł płyty nawiązujący do japońskiej formy poetyckiej haiku, upowszechnianej w Polsce m.in. przez Czesława Miłosza, jeszcze raz potwierdza wrażenia jakie słuchając tej muzyki mamy od pierwszej nuty: że jest ona próba ponownego przeżycia tej chwili, gdy muzyka wybrzmiewała dla nas po raz pierwszy. Tu i teraz. Gdy słuchaliśmy jej sercem a nie samą tylko głową. Tej chwili która dla buddyzmu jest warunkiem satori czyli przebudzenia umysłu.
Dominik Kisiel & Krzysztof Pawłocki - “Late Summer”
Dominik Kisiel - fortepian, modyfikacje
Krzysztof Pawłocki - gitara, efekty
“Late Summer” (2023)
Tekst: Robert Kozubal
“Late Summer” należy do grona płyt, o których powstaniu warto wiedzieć kilka rzeczy przed pierwszym odsłuchem, ponieważ jej geneza jest istotnym kluczem-tropem do ulotnej, efemerycznej muzyki jej twórców, duetu Dominik Kisiel i Krzysztof Pawłocki i może pozwolić szerzej otworzyć się na ich muzykę oraz dać się ponieść dźwiękom tkanym przez artystów. Dla niektórych słuchaczy może być to wręcz warunek do tego konieczny.
Na początku, przed płytą, był więc koncert, choć z rąbków uchylanych przez duet wynika, że słowo koncert jest nadadekwatne, bo automatycznie skojarzone z dużą gromadą gawiedzi, a publika wydarzenia zaczynu “Późnego lata” była podobno skromniejsza, sami autorzy mówią, że był to występ kameralny, dla grona przyjaciół. To ważne określenie, albowiem właśnie ta nieliczna wspólnota, miejsce oraz atmosfera sprawiły, że panowie zagrali w pełni improwizowany występ, gdzie tylko jeden utwór, pod tytułem “Bene dicte”, miał jakąś wcześniej zaplanowaną strukturę. O taką:
Oddajmy na moment głos autorom, gruntownie wykształconym muzykom z Trójmiasta , zanim oddamy głos ich instrumentom: “Siedem utworów skomponowanych na żywo, podczas koncertu - jest to (płyta “Late Summer” - przyp. autor) intymny i ekskluzywny zapis chwili, uczuć, emocji, myśli i energii. Dźwięk fortepianu spreparowany m.in. wytłumieniem strun, gitara lekko podbarwiona efektami tworzą pogodny i wciągający nastrój, zaś muzycznie jest to czysta improwizacja inspirowana daną chwilą, uczuciami zgromadzonych ludzi”.
Podziwiam odwagę muzyków. Po pierwsze ciężko obiektywnie ocenić własny materiał w zasadzie pozbawiony formy, zatem istniało realne ryzyko, że zapis nie pozostawi słuchaczowi nawet strzępka z magii “chwili, uczuć, emocji, myśli i energii”, jaka wypełniła przestrzeń podczas występu i będzie obcował jedynie z nagą, trudną w odbiorze muzyką improwizowaną. Po drugie przestrzeń muzyczną “Late Summer” wypełniają jedynie dwa instrumenty, nie ma tu dźwiękowych fajerwerków, gdzieś tam jedynie słychać lekkie tło elektroniki, ale przez ponad 50 minut mamy do czynienia z muzyką improwizowaną, w dodatku dość surową. Wprawdzie Dominik Kisiel i Krzysztof Pawłocki podkreślają, że dopiero gdy usłyszeli nagrany materiał uznali, że zyskuje on więcej “ciepła i szerokości” i postanowili wydać z tego płytę - mimo wszystko uchylam przez muzykami swój melonik z szacunkiem i podziwem. Bo ryzykowali. Ale moim zdaniem ryzykowali słusznie.
Rzeczywiście dwie rzeczy robią duże wrażenie. Najpierw bliskość muzyki - realizacyjnie udało się znakomicie umieścić słuchacza dosłownie “w” lub “na” koncercie, w jego centrum. Zwłaszcza odsłuch na słuchawkach robi niesamowite wrażenie “bycia” uczestnikiem występu, a ślad “magii” chwili pozostał. Druga rzecz wynika z pierwszej: rzadko mamy do czynienia z tak intymnym kontaktem z artystami. Zwłaszcza gitara jest tutaj bardzo blisko słuchacza. Na wyciągnięcie ręki, zdawałoby się. Nie ma tu podziału na sceną i widownię. Dokładność, blisko dźwięku zaciera te granice.
Muzyka na płycie jest spokojna, płynie wolno, choć momentami jej nurt przyspiesza i przypomina rwący potok, ale nie na długo, później znów leniwie meandruje. Całość jest raczej urokliwie spokojna i fantazyjnie melancholijna. Bywa, owszem, melodyczna i rytmiczna - ale utwory są raczej pasażami, muzycznymi widokami, dźwiękowym babim latem, no i powtórzę do znudzenia: mamy do czynienia z materiałem niemal w stu procentach improwizowanym, z żywą (ale nie żywiołową czy tworzoną na żywioł) rozmową instrumentów i splotem osobowości artystów. Nie ma co spodziewać się zwartych, formalnych struktur, a skąpe instrumentarium pisze muzyczny scenariusz: słyszymy więc albo popisy instrumentalne jednego z artystów na tle akompaniamentu drugiego z nich lub wspólne lub raczej współistniejące instrumenty.
Czy to więc dobrze, że koncert zamienił się w płytę? Odpowiedź na to pytanie jest absolutnie subiektywnie indywidualna i tak samo, jak ulotna emocja koncertu będzie ona wypadkową: upodobań słuchacza, jego stanu emocjonalnego, a nawet sprzętu, na którym “Latte Sumer” będzie odsłuchiwany.
Mnie płyta Dominik Kisiela i Krzysztofa Pawłockiego oczarowała. Nie zauważyłem, gdy się skończyła. Ale czy oczaruje innych? Sprawdźcie koniecznie
Piotr Wyleżoł – fortepian/grand piano Andy Middleton – saksofon/saxophone Michał Barański – kontrabas/double bass Ferenc Nemeth – perkusja/drums
„I love music” (2024)
Wydawnictwo: Art Evolution Records
Tekst: Renata Rybak
Muszę przyznać, że z prawdziwą przyjemnością słuchałam tej muzyki.
A miałam wyjątkową okazję posłuchać tych utworów nie tylko na płycie, ale także na żywo, na pierwszym koncercie w ramach krótkiej trasy, po której artyści mieli wejść do studia i nagrać ten materiał. Z koncertu trochę inaczej zapamiętałam tę muzykę. Było w niej więcej dynamizmu i spontaniczności, natomiast miałam wrażenie, że nieco zabrakło przestrzeni na wysłyszenie wszystkich niuansów tych wyrafinowanych utworów. Wspólna trasa zaowocowała tym, że tych czterech wspaniałych muzyków, którzy dotąd nie występowali razem jako zespół, a są wybitnymi jazzmanami i często liderami odrębnych formacji muzycznych, uformowało świetnie brzmiący muzyczny organizm, w którym jest przestrzeń dla każdego z nich.
Liderem i twórcą tego internacjonalnego bandu jest Piotr Wyleżoł, jeden z najlepszych pianistów polskiej sceny jazzowej i kompozytor. Do współpracy zaprosił on Nowojorczyka Andy’ego Middletona, mieszkającego aktualnie w Wiedniu, który jest jednym z czołowych europejskich saksofonistów jazzowych. Sekcję tworzą wybitny kontrabasista i basista, laureat wielu plebiscytów jazzowych i zdobywca Fryderyków Michał Barański oraz węgierski perkusista Ferenc Nemeth, który współpracował dotąd z takimi sławami jak Wayne Shorter, Herbie Hancock czy Terence Blanchard i jest aktywny głównie na amerykańskiej scenie jazzowej.
To, na co zwróciłam uwagę w pierwszej chwili, to niesamowita spójność i wyważenie ról między artystami. Wydawać by się mogło, że Piotr jako kompozytor większości utworów i pomysłodawca tego przedsięwzięcia przyjmie rolę lidera i będzie dominować na całej płycie. Tak się jednak nie stało. Zarówno fortepian, jak i saksofon prezentują linię melodyczną w utworach, a w niektórych utworach wykorzystana jest nawet technikę fugowaną, kiedy to temat melodyczny jest przejmowany przez kolejne instrumenty. Dotyczy to także kontrabasu, który w wielu momentach jest pierwszoplanowy i improwizuje, a fortepian i perkusja tylko mu towarzyszą. To jest jeden z atutów tej płyty, bo nie zawsze udaje się aż do tego stopnia wykorzystać jest potencjał instrumentów i wyjątkowych umiejętności każdego z muzyków. Tutaj prawie każdy instrument, może poza perkusją, jest instrumentem melodycznym, a jednocześnie każdy ma czasem rolę w pewnym sensie perkusyjną, nadaje puls i ryzy rytmiczne. Słychać, że muzycy naturalnie dają sobie nawzajem przestrzeń do zaprezentowania się, w płynny sposób dialoguja ze sobą, a jednocześnie w ustalonych momentach stanowią tło rytmiczne albo harmoniczne dla innego instrumentu, który w danej chwili ma rolę wiodącą.
Również brzmienie instrumentów jest bardzo wyważone i nieprzypadkowe. Nawet saksofon, który zwykle bywa najbardziej agresywnym i dominującym instrumentem, tutaj brzmi miękko, z klasą, jest to zdecydowanie kontrolowany dźwięk. Owszem, kiedy trzeba, jest to granie z ‘nerwem’, dynamiczne, jednak skłaniałabym się tu ku emocjonalności, a nie agresywności.
To daje odczucie, że jest to bardzo elegancka, pełna klasy muzyka. Wyjątkowe i na plus jest też to, że podczas każdego zakończenia utworu, muzycy pozwalają swoim instrumentom wybrzmieć, utwory nie są ucinane, co daje wrażenie spokoju, wzmacnia nastrój kontemplacyjny płyty i pozwala delektować się dźwiękami aż do ostatniego ich brzmienia.
Kolejny szczególny aspekt tej płyty to niesamowita precyzja i profesjonalizm artystów, dające poczucie, że wszystko jest zaplanowane, ale jednocześnie jest też przestrzeń na swobodę muzyczną. Takie połączenie jest jednak możliwe jedynie wtedy, kiedy wykonawcy reprezentują wyjątkowy poziom techniczny i dojrzałość artystyczną. Dzięki temu możliwe było zrealizowanie różnych pomysłów harmonicznych lub rytmicznych kompozytora. Nawet utwory atonalne dawały wrażenie panowania nad materią. W przypadku niektórych bandów, kiedy pojawia się atonalność, słuchacz ma wrażenie przypadkowości, bałaganu. To nie ta sytuacja. Tutaj kiedy instrument w danym momencie wiodący i prezentujący główną linię melodyczną swobodnie improwizuje, uaktywnia się sekcja rytmiczna, która wyznacza wyraźne ramy danego utworu, niejako porządkuje swobodnie biegnący nurt muzyczny. Również z perspektywy rytmicznej słychać było, że muzycy świetnie panują nad tym materiałem, wręcz się nim bawią i z entuzjazmem prezentują najbardziej karkołomne zwroty rytmiczne.
Jeśli chodzi o kompozycje, które znalazły się na tej płycie, pochodzą w większości od Piotra Wyleżoła. Jedyne wyjątki to utwór, od którego zaczerpnięty został tytuł dla całego krążka, ‘I Love Music’ oraz ‘Blame It On My Youth’, które chociaż są znanymi standardami jazzowowymi, to ich aranżacje są świeże i charakterem spójne z pozostałymi kompozycjami. Zarówno z komentarzy pianisty podczas koncertu, jak i tytułów utworów na tym krążku, można wnioskować, że inspiracją dla utworów autorskich były dla niego jego własne przeżycia, wspomnienia, wrażenia.
Taka właśnie jest otwierająca ten album kompozycja Piotra zatytułowana ‘Tatras’, kóra wywarła na mnie chyba największe wrażenie. Myślę, że dla artysty ma ona szczególne znaczenie, bo z tego co wiem, jest on nie tylko wybitnym muzykiem i kompozytorem, ale także zapalonym taternikiem. Słuchając tego utworu wręcz wizualizowałam sobie majestat, ale także nieprzewidywalność i zmienność gór. Taki efekt można było uzyskać dzięki nieoczywistej hamonii prezentowanej przez fortepian, dużym interwałom między dźwiękami, a dynamizm i nastrój niepokoju wzmacniane były przez kontrabas i perkusję, które niesamowicie dialogowały ze sobą.
Być może to właśnie tytuł tej kompozycji powinien być jednocześnie tytułem całej płyty, podkreślając przez to jej osobisty charakter. Moim zdaniem deklaracja Piotra Wyleżoła, wyartykułowana poprzez znamienny tytuł tej płyty, ‘I love music’, chyba nie jest już potrzebna. Słuchając tej wyjątkowej muzyki, nie można pomyśleć inaczej.
„Complementary Colors” to drugi album duetu Maciej Staniecki (gitara, elektronika) i Wojciech Jachna (trąbka, efekty). Najnowsze dzieło jest dalszym ciągiem eksploracji, które zapoczątkowała płyta „Two Souls” z 2020 roku.
Zarejestrowany materiał jest dość specyficzny – unikalny i przewidywalny zarazem. Z jednej strony, słyszmy tu dźwięki, które są efektem bardzo indywidualnego i nieszablonowego u obu artystów podejścia do muzyki. Z drugiej jednak strony, po każdej zagranej frazie myślimy sobie „no tak, oczywiście że tak, nie można tego było zagrać inaczej”. W czasie odsłuchu doświadczyłem zatem bardzo specyficznego zaburzenia poznawczego – każdy dźwięk pasował mniej więcej do tego, czego się spodziewałem, ale mimo wszystko słuchało się tego w ciągłym napięciu i zainteresowaniu.
Myślę, że to co powyżej nakreśliłem, jest efektem bardzo dojrzałego i świadomego podejścia Stanieckiego i Jachny do tworzonej muzyki. Artyści świetnie zdawali sobie sprawę co chcą stworzyć i udało im się coś, co w przypadku wielu projektów jest nieosiągalne – nieprzewidywalność w swojej oczywistości.
Zachodzi tu jeszcze jedno specyficzne zjawisko. Mianowicie, kreowana przestrzeń muzyczna sprawia jednocześnie wrażenie surowej i bogatej. Jest to coś niezwykle intrygującego i trudnego do osiągnięcia. Za to kłaniam się artystom w pas.
Cechą charakterystyczną jest tu właściwie kompletny brak popisów indywidualnych. Muzycy bardzo dużo wzajemnie się słuchają. Skupieni są na celu jakim jest tworzenie muzyki samej w sobie, a nie na błyśnięciu szybkim i trudnym technicznie solo.
Osobiście staję się coraz większym fanem aksamitnego brzmienia trąbki Wojciecha Jachny. Sound ten niemal idealnie pasuje do charakteru albumu – spokojnego, w pełni skupionego „malowania” dźwiękami (do czego zresztą bardzo dobrze pasuje tytuł albumu). Warto zwrócić uwagę, że na „Complementary Colors” raczej nie uświadczymy harmonii w klasycznym tego słowa znaczeniu. Akordy właściwie tu nie występują. Na ogół kręcimy się wokół jakiegoś centrum tonalnego, ale poza nielicznymi wyjątkami, typowych progresji akordowych tu nie spotkamy.
Za taki wyjątek można uznać utwór „Fearless”, który został także singlem promującym płytę. Swoim charakterem wyraźnie odbiega on od całej reszty muzyki. Jeśli już miałbym się do czegoś przyczepić, to właściwie tylko do tego jednego elementu – brak spójności singla promującego z resztą albumu.
Na ten moment płyty nie znajdziemy na znanych platformach streamingowych. Wprawdzie można jej posłuchać na Bandcampie, ale rekomenduję każdemu zaopatrzenie się w fizyczny egzemplarz. Okładka może nie jest najpiękniejsza, ale muzyka zawarta na krążku absolutnie warta jest tego niewielkiego zachodu.
Zbigniew Jakubek - Instrumenty klawiszowe Marek Raduli, Damian Kurasz - gitara elektryczna, Michał Grott, Tomasz Grabowy, Robert Kubiszyn, Krzysztof Ścierański, Zbigniew Wrombel - gitara basowa, Michał Dąbrówka, Wojciech Fedkowicz, Cezary Konrad, Dariusz Kaliszuk, Artur Lipiński, Krzysztof Zawadzki - perkusja, Bernard Masali - mallet kat, Adam Wendt - saksofon, Lora Szafran, Mietek Szcześniak, Bartłomiej Eskaubei Skubisz - wokal, Jose Torres - instrumenty perkusyjne
Wydawca: Afro Vibe AV 006 (2023)
Kierownictwo muzyczne – Marek Raduli
Mix – Tomek Bidiuk (Ballada o pokuszeniu)
Wojtek Olszak (pozostałe)
Mastering – Wojtek Olszak – Woobie Doobie Studio
Tekst: Paweł Ziemba
Muzyka potrafi budzić wspomnienia, spowodować, że serce zaczyna bić szybszym rytmem. Wystarczy kilka nutek, aby coś w nas drgnęło wywołując radość i uśmiech; wystarczy krótka fraza, abyśmy zapomnieli o otaczającej nas rzeczywistości i czasie, który niestety z każdą sekundą upływa, oddalając nas od tego co jeszcze chwilę temu było przed nami. Dźwięk to cudowne medium, przenoszące emocjonalne impulsy, poruszające naszą wyobraźnię i wspomnienia. To niezbywalny element ludzkiej egzystencji.
Wydawać by się mogło, że napisanie recenzji płyty z muzyką tak charakterystycznego muzyka i kompozytora jakim był Zbigniew Jakubek powinno być proste. Niestety pojawiający się kontekst - śmierć artysty, jak również fakt, że mamy do czynienia z nagraniami do tej pory nie publikowanymi (wyjątek stanowią dwa utwory zrealizowane z Walk Away) sprawiają, że trudno jest odnieść się jedynie do muzyki, zapominając o człowieku, który ją stworzył.
Czas… trudno go zatrzymać, spowolnić, czy też cofnąć. Oczywiste i niekwestionowane pojęcie, którego istoty nikt nie określił, jak również nie uniknął skutków jego upływu.
Mija niemal czterdziści lat, gdy po raz pierwszy usłyszałem nagrania Jakubka będącego wówczas współzałożycielem formacji Walk Away. Słuchając wydanej w ubiegłym roku płyty “Tribute to Zbigniew Jakubek” (kompozycji przygotowanych w okresie ostatnich 10 lat) mam wrażenie, że wielu z nas odnajdzie w tych utworach wszystko co najlepsze w muzyce.
Jakubek, muzyk, kompozytor i instrumentalista, którego utwory przetrwały zmiany systemu i gustów odbiorców, nie tylko pozostają tak samo spekatkularne jak w przeszłości, ale dodatkowo potwierdzają fakt, że nie trzeba łamać sobie i słuchaczom głowy zawiłymi muzycznie rozwiązaniami, aby nie stracić tego co najcenniejsze - boskiej melodyjności i współczesności brzmienia. Tego, aby fizyka dźwięku była metafizyką muzyki. Jakubek to mistrz melodii. To muzyk, który bez względu na czas i moment nic nie utracił ze swojej kompozytorskiej siły rażenia. Wystarczy tylko trochę posłuchać, aby rozpoznać, jak muzyka tego geniusza z łatwością przechodzi przez czas.
“Tribut to Zbigniew Jakubek” to hołd oddany reprezentantowi pokolenia artystów, których talent muzyczny był jedynie uzupełnieniem ich niespotykanej osobowości; których każda pojedyncza cząstka składała się na piękną całość – pogodnego duchem, oddanego ludziom, twórczego człowieka.
W czym tkwi muzyczny sekret muzyki Jakubka, że tak skutecznie przeciwstawia się upływowi czasu, czy też muzycznym trendom? Wydaje się, że sukces tej muzyki jest zasługą i chęcią artysty do sublimacji indywidualnego ego dla wspólnego dobra jakim jest MUZYKA. Niektóre rzeczy, aby zostały docenione wymagają czasu. Muszą się zestarzeć, aby osiągnąć doskonałość. Żaden artysta funkcjonujący w jakimś gatunku muzycznym (czy to rock, country, muzyka klasyczna czy jazz), nie może przetrwać ponad czterech dekad, opierając się wyłącznie na zgrabnych dźwiękach i na czystym szczęściu. Piękno i długowieczność tej muzyki wynika w dużej mierze z faktu, że Jakubek doskonale rozumiał i czuł jej rolę oraz funkcje. Był mistrzem harmonii i melodii. Jego uniwersalność pozwoliła tworzyć kompozycje dla wszystkich bez względu na czas, styl czy też formację. Od duetów po big bandy. Od muzyki rozrywkowej po fusion jazz.
Świat wzorców i inspiracji muzycznych jest ściśle związany z ważnymi osobowościami. Zbigniew Jakubek był postacją, która ze względu na swoją wiedzę, doświadczenie i muzyczny kunsz objawiający się cudownymi harmoniami, barwą dżwięku, kulturą rytmu i artykulacją, był niedoścignionym wzorcem. Cechy te sprawiły, że jego kompozycje nawet dziś, po wielu latach od ich powstania, brzmią nowocześnie i wyjątkowo.
Wszystkie utwory zebrane na płycie miały w przyszłości złożyć się na materiał autorskiej płyty Jakubka i jego kwartetu. Niestety śmierć artysty spowodowała, że stało się inaczej.
Podwójny album “Tribute to Zbigniew Jakubek” oferuje nam tuzin utworów o epickich proporcjach, między fusion i smooth jazz. Marek Raduli - gitarzysta, kolega z kwartetu Jakubka, dzięki wsparciu i uprzejmości rodziny pozyskał z prywatnych zbiorów artysty dwanaście kompozycji (czasami ich fragmenty) i wraz z zaproszonymi do skompletowania płyty wyśmienitymi instrumentalistami dokończył pracę. W konsekwencji, powstało to wyjątkowe, unikalne wydawnictwo składające się z dziesięciu do tej pory nie publikowanych kompozycji oraz dodatkowych dwóch utworów z płyt Walk Away – “Walk Away” oraz Walk Away “F/X”, pozyskane dzięki uprzejmości Krzysztofa Zawadzkiego i Walk Away Records. Poszczególne brzmienia zostały nagrane w różnych składach muzyków, jednak bez względu, który z instrumentalistów gra, głównym dominatorem na płycie jest Zbigniew Jakubek. To on z wdziękiem dzieli się tronem ze swoimi kolegami. Obok samego lidera grającego na instrumentach klawiszowych możemy usłyszeć towarzyszących mu: Marek Raduli oraz Damian Kurasz na gitarze, Michał Grott, Tomasz Grabowy, Robert Kubiszyn, Krzysztof Ścierański, Zbigniew Wrombel gitara basowa, Michał Dąbrówka, Wojciech Fedkowicz, Cezary Konrad, Dariusz Kaliszuk, Artur Lipiński, Krzysztof Zawadzki perkusja, Bernard Masali mallet kat, Adam Wendt saksofon, Lora Szafran, Mietek Szcześniak, Bartłomiej Eskaubei Skubisz wokal, Jose Torres instrumenty perkusyjne. Muzykalność wszystkich jest niezrównana i sprawia, że wszyscy artyści płynnie tkają piękne, precyzyjne muzyczne gobeliny. Gra Jabubka na klawiszach jest prawdziwą gratką a płyta i triumfalną celebracją osiągnięć kompozytora.
Jakubek po raz kolejny udowadnia, że jest muzykiem o charakterystycznym tonie, lirycznym skrzywieniu, nieomylnym instynkcie tworzenia melodii i oszałamiającym wyczuciu harmonii. Dla niektórych odbiorców może być zbyt blisko granicy smooth jazzu, ale po przebrnięciu przez rytm i zmiany w harmonii, jest w tej muzyce o wiele więcej niż wydaje się to na pierwszy rzut oka. Nie żeby miało to jakiekolwiek znaczenie; Jakubek zawsze miał talent do melodyjnych improwizacji, ale w przeciwieństwie do wielu współczesnych mu artystów, nigdy nie przedkładał stylu nad treść.
Muzyka na płycie porywa. Jest tak zagrana, że momentami zapiera dech w piersiach.
Oczywiście jest to również zasługą zaproszonych do współpracy znakomitych instrumentalistów. Jeżeli miałbym ocenić całoś, to z pewnością powiedziałbym, że od strony muzycznej płyta jest bliska ideałowi i nie ma znaczenia, że pojawiają się pewne skojarzenia. Jakby nie było - Jakubek współpracował z najlepszymi mistrzami gatunku: Frank Gambale, Dean Brown. To oni mówili o artyście, że jest geniuszem kompozytorskim, który nie zdaje sobie sprawy, że nim jest.
Zdolność Jakubka do budowania zapadających w pamięć solówek - wypełnionych ciekawą barwą i inwencją jest tak niesamowita, jak jego rozpoznawalne połączenie śpiewnego tonu z sugestywnymi podkręceniami wibrato i szybkimi przebiegami po klawiszach keyboardu. Wciągający od początku do końca ”Tribute to Zbigniew Jakubek” niekoniecznie wnosi wiele nowego, ale zbiera cały dorobek i warsztat kompozytorski artysty. To, że większość z tych utworów może wydawać się znajoma, świadczy o wszechobecności muzyki Jakubka, a jego zarejestrowane solówki mogą służyć jako lekcja wyrafinowanego smaku.
Wojtek Stanisz Quartet: Piotr Wieczorek - Gitary i Banjo Marcin Jagiełło - Instrumenty klawiszowe Jan Szkudlarek - Instrumenty perkusyjne Wojtek Stanisz - Gitara basowa
"Szuflandia" - tytuł pochodzi raczej od rytmu shuffle niż tytułu komedii w reżyserii Juliusza Machulskiego - jest debiutanckim, autorskim albumem gitarzysty basowego Wojtka Stanisza. Nazwisko powie czytelnikom niewiele, zwłaszcza słuchaczom jazzu, bo muzyk do tej pory grał głównie jako muzyk sesyjny np. z Varius Manx czy Andrzejem Piasecznym. W skład kwartetu wchodzą ponadto: Piotr Wieczorek grający na gitarach i banjo, Marcin Jagiełło na instrumentach klawiszowych i Jan Szkudlarek na perskusji. Ci muzycy świetnie się znają, grają i przyjaźnią od wielu lat, co się przekłada na dobre brzmienie zespołu i jego zgranie. Z drugiej strony dla ucha jazzowego recenzenta beat zespołu, chociaż dobrze zagrany jest trochę zbyt oczywisty. Po godzinie słuchania ma się poczucie, że muzyka staje się cokolwiek przewidywalna, co nie zachęca do powtórnych odsłuchów.
Trzeba jednak uczciwie przyznać, że tak po prostu często brzmią płyty fusion nawet liderów tego gatunku w dzisiejszych czasach, a może lepiej by było tu użyć słowa epigonów, bo przecież złota epoka tego gatunku jest już dawno za nami. Zatem ta przewidywalność, powtarzalność pewnych motywów może nie razić miłośników tego gatunku, a że na tego typu granie jest popyt świadczy kariera jaką ostatnio robi taka na przykład Kinga Głyk. Daje ona dziesiątki koncerów w Polsce i zagranicą, ba, nawet ostatnio zawędrowała na okładkę Jazz Forum. Porównując ją i Stanisza pod kątem czysto muzycznym nie słyszę większych różnic, zatem dlaczego i Staniszowi miałoby się nie udać?
Zwłaszcza, że na tej płycie oprócz tych momentów dość przewidywalnego, smooth jazzowego grania, zdarzają się też momenty naprawdę ciekawe. Świadczące o tym, że Stanisz ma ciekawą wybraźnię muzyczną. Do tych momentów należą szczególnie piosenki nagrane z udziałem gości: fantastyczna "Szuflandia", na której usłyszymy doskonałego jazzowego skrzypka Mateusza Smoczyńskiego, "Requiem for Unknown" nagrana z gitarzystą Wiktorem Taterkiem czy "Flahjo", w którym zagrał kwartet wiolonczelistów Barrels Cello Quartet. Chciałoby się, żeby takich zaskoczeń na tej płycie było jeszcze więcej. Więcej takich aranży plus zmotywowanie chłopaków to bardziej otwartego traktowania rytmu, do większej dozy swobody i improwizacji nie na poziomie solówek, lecz gry całego zespołu, a wtedy muszę przyznać, że zaczęłoby się robić naprawdę ciekawie. Bo potencjał w tych muzykach jest i za jego pełne ujawnienie trzymam kciuki.
Witold Haliniak – puzon, wokal Piotr Jaros – saksofony tenorowy & barytonowy Jakub Kaczmarek – lead wokal Marcin Kobus – trąbka Andrzej Mikulski – fortepian, Fender Rhodes Jacek Orłow – bębny Jakub Pajewski – gitara Janusz Rutkowski – gitara basowa Dawid Somló – perkusjonalia, wokal Márton „Hunart” Gracza – rap, wokal
"Skankin' to the Jazz"
Wydawca: For Tune (2022)
Autor recenzji: Mateusz Chorążewicz
Po sobotniej porannej kawce naszła mnie ochota na analityczny kontakt z muzyką. Wybór padł na najnowsze dzieło zespołu The Bartenders – „Skankin' To The Jazz”. Za oknem słońce, humor miałem dobry, nastawiony byłem pozytywnie. Niestety, już gdzieś w połowie odsłuchu cały entuzjazm bezpowrotnie ze mnie wyparował.
Zespół istnieje od 2006 roku i w ciągu tych już prawie dwóch dekad wypracował bardzo specyficzny styl (czy raczej brak jednoznacznej stylistyki muzycznej). Album otwiera dość intrygujący utwór „Itashita”, który jest dobrym przejawem tego stylistycznego miksu. Mamy tu elementy jazzu, ska, bossy, funku i jeszcze kilku innych gatunków muzycznych. Mieszanka ta, choć do pewnego stopnia intrygująca, brzmi jednak dość chaotycznie. W istocie, czułem jakbym słuchał kilku krótkich, oderwanych od siebie utworów, a nie jednego długiego.
Pomimo tego wstępnego zaciekawienia, cały czar pryska już w kolejnym numerze, który jest po prosty zwykły, piosenkowy, mało interesujący. Cały ten muzyczny sznyt jest kontynuowany w kolejnych piosenkach.
Prawdę mówiąc, elementów jazzu za wiele tu nie słyszę. Sporo dobrego jest w pierwszym numerze, trochę w piątym. Natomiast poza tymi nielicznymi momentami można uznać, że płyta jest głównie „piosenkarska” z nastawieniem na przyjemną, chwilową rozrywkę bez szczególnego zagłębiania się w muzykę.
W teorii pewnym plusem jest obecność języka polskiego, który zawsze miło słyszeć w tego typu repertuarze. Problem jednak polega na tym, że nie cała płyta została okraszona językiem polskim. Mamy choćby tytułowy utwór „Skankin' to the Jazz” w całości po angielsku. Tego typu zabiegi tylko wzmacniają efekt braku spójności i muzyczny chaos.
Generalnie jest tu bardzo dużo zaaranżowanych partii. Nie ma w tym co do zasady nic złego, ale problem w tym, że aranżom wiele brakuje do wybitności. Stosowane riffy na ogół są lekko infantylne, dość przewidywalne. Na dokładkę, przez zdecydowaną większość czasu słyszymy zwykłą, mało porywającą harmonię (za wyjątkiem pierwszego i fragmentarycznie piątego numeru). Właściwie na całej płycie jest mało wspólnego grania w czasie solówek. Są one przez to po prostu trochę nudne, brzmią jakby były dogrywane do podkładu i pewnie tak właśnie było. Muzyka jest pozbawiona tego, co dla mnie w jazzie jest chyba najistotniejsze – wspólnego, spontanicznego tworzenia warstwy muzycznej i wzajemnego reagowania na siebie muzyków. Na „Skankin' to the Jazz” wyszedł taki trochę „ska-jazz”, czy „reggae-jazz” bez jaja.
Płytę tę dobrze obrazuje utwór „Miło”, w którym słyszymy „chcę, żeby po prostu było miło”. Dokładnie taki jest cały ten album – jest po prostu miło i nic więcej. Wprawdzie muzycy sami przyznają, że nagrali album z pozytywną muzyką, ale dla mnie to stanowczo za mało. Artyści twierdzą, że zarejestrowany materiał to z pozoru prosta jamajska muzyka do zabawy, ale inkrustowana tu i tam jazzową nieoczywistością. Tej rzekomej jazzowej nieoczywistości słyszę niewiele. A nawet jeśli miałbym się na siłę tego doszukiwać, to nie są to próby najwyższych lotów. Jeśli tą cząstką jazzu ma być zastosowanie kilku akordów z septymą czy zagranie paru solówek, to ja tego nie kupuję.
Na domiar złego, w jednym z wywiadów możemy przeczytać: „Wychodzimy do jazzowej publiczności, żeby im pokazać że oba gatunki świetnie się miksują”. Hm, no nie wiem. Gdzie indziej może i dobrze się miksują, ale na „Skankin' to the Jazz” niezbyt.
Muzycy chlubią się również tym, że zespół działa w sposób demokratyczny. Możliwe, że stąd wynika stylistyczny miszmasz. Każdy chce włożyć swoje trzy grosze i efekt jest chaotyczny. Gdy zmieszamy ze sobą kilka dowolnych kolorów plasteliny, na końcu zawsze wyjdzie nam szary. Choćbyśmy nie wiem jak się starali, żeby było inaczej.
Szczerze mówiąc, nie bardzo wiem po co powstają takie płyty. Nadaje się to może na juwenaliowe koncerty czy festiwal reggae w Ostródzie (w istocie album ten stoi na dużo wyższym poziomie niż większość polskiej sceny ska czy reggae), ale swój czas poświęcony na tę płytę uznaję za stracony.
Choć jest jeszcze jedno pozytywne zastosowanie najnowszego dzieła zespołu The Bartenders. Przy pierwszym odsłuchu moim celem było całkowite skupienie na muzyce. Skończyło się jednak tym, że po jakichś dwudziestu-kilku minutach zacząłem sprzątać dom. Muzyka „Skankin' to the Jazz” skłoniła mnie do tego szybciej i skuteczniej niż żona. Zatem po „jazzie samochodowym” mamy także „jazz do sprzątania”. W tej drugiej kategorii jest murowany kandydat. Proponuję wprowadzić je na najbliższych Fryderykach bądź ankiecie Jazz Forum.
To był rewelacyjny wieczór w audycji "Muzyka, która leczy" w RadioJAZZ.FM,w trakcie którego nasi redaktorzy - Maciej Nowotny i Paweł Ziemba - mieli możliwość zaprezentować Państwu sylwetkę i muzykę Aga Derlak - podwójnej laureatki tegorocznych jazzowych Fryderyków!!! Zapraszamy Was do wysłuchania podkastu z tego spotkania na stronie RadioJAZZ.FM - Audycja nr 63.
Jeśli chcesz napisać do autorów audycji"Muzyka, która leczy" i podzielić się wrażeniami z odsłuchu audycji lub zaproponować kolejny jej temat to pisz na adres mejlowy: muzyka.ktora.leczy@gmail.com
Motyl to piękno, delikatność, wolność. Motyl to także przemiana, przeobrażenie i ulotność. Motyl to natura.
W końcu motyl, a raczej „Butterfly”, to tytuł ostatniej płyty Kari Sal, czyli Kariny Bałdych.
Czy tytuł jest spójny z tym, co słyszymy na tym albumie?
Pierwszą myślą, która nasuwa się w trakcie słuchania, jest ta, że to muzyka bardzo osobista i intymna. Wrażenie to nasuwa się za sprawą pięknego, kobiecego, czystego wokalu Kari Sal, ale również dlatego, że prawie wszystkie teksty na tym longplayu wyszły spod pióra tejże wokalistki. Próbuje ona w nich uchwycić klimat swoich wewnętrznych podróży i emocji, wynikających ze zmian w jej życiu osobistym, macierzyństwa, i koniecznością pogodzenia wielu ról życiowych, ale także z poszukiwaniem swojej własnej artystycznej drogi. W sferze muzycznej w pewnym stopniu słychać odniesienia do jej debiutanckiej płyty „Betesda”, ale jednocześnie słychać, że wokalistka aktywnie szuka innych inspiracji.
I tak, wokal utrzymany jest w klimacie indie popu z domieszką funky i jazzu, ale da się wysłyszeć też inspiracje na przykład Joni Mitchell czy też łemkowską muzyką ludową. W porównaniu do debiutanckiej płyty Kari Sal na krążku „Butterfly” mniej jest wokalnych eksperymentów i niemal wszystkie utwory utrzymane są w podobnym charakterze, co wydaje się to zabiegiem celowym. Artystka chce utrzymać spójny nastrój płyty, słychać, że pewnie się czuje w ramach swojej skali głosu i świetnie nim operuje. Co ciekawe, śpiewa ona nie tylko główną linię melodyczną utworów, ale też chórki, jeśli jest taka potrzeba. Użycie tej samej barwy głosu to według mnie interesujący zabieg, dzięki któremu mamy jeszcze większe wrażenie spójności tego albumu, przemyślanego i konsekwentnie realizowanego konceptu.
Wokalistkę fantastycznie wspomagają świetni instrumentaliści, którzy z jednej strony mają przestrzeń na puszczenie wodzy swoich muzycznych fantazji, ale także stanowią dopełnienie, a czasami kontrapunkt, do linii melodycznych Kari Sal. To, jaki jest zestaw instrumentów oraz w jaki sposób są obecni w ramach danego utworu, determinuje głównie konkretny charakter danej kompozycji.
Najczęściej słyszane są chyba skrzypce, ale nie ma w tym nic dziwnego, bo skrzypek Adam Bałdych to współproducent tego krążka, a prywatnie mąż wokalistki. Bałdych wykorzystuje zarówno skrzypce klasyczne, jak i renesansowe, dając aksamitne, tak charakterystyczne dla siebie brzmienie. Czasem brzmienie jest bardziej gęste, soczyste, dające muzyce większy dynamizm i energię, czasem wspomaga linię melodyczną wokalu i wręcz unisono jej towarzyszy. W niektórych utworach słyszymy też chyba ulubioną technikę gry Bałdycha pizzicatto, a kiedy jego gra przeplata się z grą gitary, dostajemy bardzo ciekawy efekt kontrapunktu gitary ze skrzypcami potraktowanymi również jako instrument strunowy szarpany.
Zresztą tak naprawdę każdy z instrumentalistów ma przestrzeń na wyrazistą obecność na tej płycie, prezentując kompozycje, którę wydobywają styl gry każdego z muzyków. I tak, słyszymy jazzowe intro kontrabasu w wykonaniu Romana Chraniuka, brzmienie w stylu funky i przesterowaną gitarę, ale czasem też słyszalne flamenco na gitarze klasycznej u Kacpra Budziszewskiego. Na szczególną uwagę zasługują fortepianowe improwizacje wykreowane przez znakomitego szwedzkiego pianistę Jacoba Karlzona. Co ciekawe, artysta nie znalazł na tej płycie przypadkiem, gdyż wielokrotnie był już zapraszany do współpracy przez Adama Bałdycha. Słychać to zresztą na płycie. Skrzypce świetnie dogadują się z fortepianem, a ich muzyczne konwersacje są na pewno jednymi z mocnych punktów tej płyty.
Podobnie Dawid Fortuna, który także był obecny w wielu projektach Bałdycha. Dzięki temu świetnie rozumie on i realizuje wszystkie pomysły muzyczne, wykorzystane w tym albumie. Moją uwagę przykuł zwłaszcza utwór „I am”, jeden z ostatnich na płycie, gdzie Fortuna po mistrzowsku dostosowuje się do połamanego rytmu, a tworząc wraz z kontrabasem świetny set rytmiczny, spaja utwór w całość. Słyszymy tu cudownie nieoczywisty harmonicznie wokal Kari Sal i wspierający te harmoniczne zaskoczenia fortepian oraz improwizację skrzypiec potwierdzającą wirtuozerię Bałdycha. To chyba najbardziej jazzowy w charakterze kawałek i szczerze mówiąc, chciałoby się spotkać więcej takich kompozycji na tej płycie.
Podsumowując, to piękna, nastrojowa muzyka, niosąca powiew świeżości i optymizmu, a teraz, na wiosnę, jest chyba najlepszy czas na jej słuchanie. Dlaczego? Powód sugeruje sama artystka w jednym z utworów z tego albumu:
Wydawało mi się, że więzienne tematy muzyczne w swoim niepowtarzalnym stylu już w 1969 roku za murami San Quentin wyczerpał sam Johnny Cash. Muzycy tworzący Garownicy Jazz Combo być może nie posiedli tej magicznej umiejętności, co ten legendarny bard, „który do więzienia jak do kochanki mówił”. Być może za to zainspirował ich Leszek Możdżer, który w 2016 roku wystąpił w Zakładzie Karnym w Malborku.
"Jak Możdżer przycupnął z tym swoim bandem i zaczął cisnąć nuty, to aż mi skóra latała. Siedzimy tu w pierdlu, a on przynosi nam dżez jak list z wolnego. To był ten moment, kiedy zajarzyłem, że nawet na pace można być wolnym, tylko trzeba umieć to wyczuć. Dżez to nasz przekaz, nasza gadka z tym światem za bramą. To nie tylko muza, to nasz szyfr do wyrażania tego, co siedzi głęboko w betonie. Możdżer nam pokazał, że muza to klucz, co otwiera wszystkie kible. Teraz my dajemy dalej ten sygnał - że nawet za kratami, duch może fruwać wolny. Dżez to nasza droga przez mur, nasza papla do gadania z wolnością."
Osiem lat minęło, to tak naprawdę żaden wyrok, lecz na pewno wystarczający czas żeby doszlifować swoje muzyczne umiejętności. Dość tych spekulacji, wszak tylko jedno jest pewne! Za chyba najlepiej strzeżonymi murami w Polsce gra się całkiem niezły jazz. Wierzcie mi, jestem tak samo zaskoczony jak Wy…
W sieci właśnie dzisiaj pojawił się utwór Prima, który stanowi debiutanckie nagranie zespołu Garownicy Jazz Combo. Co całkowicie zrozumiałe, artyści ci pragną pozostać anonimowi, trudno więc cokolwiek stwierdzić o ich muzycznej kartotece. Niewykluczone, że jest równie pokaźna jak ta karna, gdyż kompozycja Prima wybrzmiewa naprawdę bardzo interesująco. Prowadzi ją rewelacyjnie wykonane saksofonowe solo, które wchodzi w osobliwy dialog z dźwiękami gitary elektrycznej. Oba te instrumenty brzmieniowo się dopełniają, pozostaje mieć tylko nadzieję, że ta dźwiękowa kłótnia nie przerodzi się w jakieś krwawe porachunki… Owa kompozycyjna oś saksofon-gitara uzupełniona zostaje nienachalnymi wstawkami fortepianowymi oraz prawdopodobnie najsłabszym punktem nagrania, czyli nieco schematyczną partią perkusji. Doprawdy zdumiewająco wybrzmiewa jednak gitara basowa! Niechlujne, nieczyste i znajdujące się „tak jakby” poza tonacją basowe mruknięcia nadają całości niepokojącego i iście piekielnego wymiaru.
Mocno irytuje mnie jedynie wyjątkowo nieudolny marketing związany z tym nagraniem. Opublikowanie tego utworu 1 kwietnia miałoby sugerować, że oto do czynienia mamy z kolejnym głupawym primaaprilisowym wygłupem. Nic bardziej mylnego! Utwór Prima Garownicy Jazz Combo to zapowiedź potencjalnie wyjątkowej płyty, która zapełnić mogłaby na polskim rynku pewną niszę grania jazzowo-progresywno-psychodelicznego. Naprawdę, czekamy na ciąg dalszy!
-bart%C5%82omiej-oles-mira-opalinska-cats-songs-17-haiku-for-piano-20240304223255.jpg)
